اگر اندامی لاغر اما شکمی بزرگ دارید، ممکن است دچار غلبه بلغم باشید. خلط بلغم یکی از چهار خلط (اخلاط اربعه) در طب سنتی است که به دلیل سبک زندگی نادرست و مصرف غذاهای با طبع سرد، ممکن است میزان آن در بدن افزایش یابد. غلبه بلغم یک مشکل مزاجی شایع است که متأسفانه در بسیاری از افراد دیده می‌شود.
در این مقاله از مرسی درمان به بررسی کامل خلط بلغم و غلبه آن بر بدن می‌پردازیم. و رژیم غذایی و راه‌های درمانی مناسب را به شما معرفی می‌کنیم. ابتدا بیایید به چیستی خلط بلغم بپردازیم.
معرفی خلط بلغم؛ جایگزین دم در صورت نیاز
بلغم یکی از اخلاط 4گانه (اخلاط اربعه) در طب اخلاطی است؛ که طبعی سرد و مرطوب دارد. این خلط مایعی لزج با خصوصیات شبیه آب است که بی‌رنگ، بی‌طعم و بی‌بو بوده و در بخش‌های مختلف بدن مانند بافت‌های زیرپوستی، چربی، مایع مفصلی و ترشحات مخاطی وجود دارد. هر جایی از بدن که نیاز به رطوبت بخشی و انعطاف‌پذیری دارد، بلغم بیشتر یافت می‌شود. همچنین ماده پایه مغز و نخاع نیز بلغم است. بلغم به دو گونه طبیعی و غیرطبیعی تقسیم می‌شود.
1. خلط بلغم طبیعی
بلغم طبیعی ماده‌ای است که استعداد تبدیل شدن به خون را دارد؛ و به عنوان خون خام و ناپخته شناخته می‌شود. مزه آن شیرین و کمی سرد است. این بلغم در واقع خونی است که هنوز کاملاً نپخته و آماده استفاده نشده است. و در صورت افزایش حرارت در هر قسمتی از بدن، به خلط دم تبدیل شده و آن عضو را تغذیه می‌کند. به همین دلیل بلغم یک ذخیره غذایی برای بدن محسوب می‌شود؛ و به ضربه‌پذیری و انعطاف‌پذیری بدن کمک می‌کند.
2. خلط بلغم غیر طبیعی
بلغم غیرطبیعی به اشکال مختلفی وجود دارد و بسته به نوع و شرایط، می‌تواند شامل بلغم خام، بلغم رقیق (خلمی)، بلغم غلیظ (گچی شکل)، بلغم شور، بلغم آمیخته با صفرا (صفراوی)، بلغم ترش، بلغم تلخ گس مزه و بلغم شیشه‌ای (زجاجی) باشد. بلغم خام و رقیق بیشتر در سرماخوردگی‌ها دیده می‌شود؛ و باعث تغییر مزه و ویژگی‌های خون طبیعی می‌شود. بلغم غلیظ و گچی شکل معمولاً در مفاصل تجمع می‌یابد؛ و باعث مشکلاتی در این ناحیه می‌شود. بلغم شور حالتی گرم و خشک دارد؛ و بلغم صفراوی از آمیختگی بلغم با صفرا حاصل می‌شود.
مزاج خلط بلغم
بلغم به دلیل طبع سرد و مرطوب خود هم مزاج فصل زمستان است. و بیماری‌های مرتبط با این خلط بیشتر در این فصل بروز می‌کنند. برای کنترل بلغم و جلوگیری از غلبه آن، مصرف غذاهای سرد مزاج یا سردی بخش باید کاهش یابد. در هر فصل، به‌ویژه زمستان، باید توجه ویژه‌ای به تغذیه و استفاده از مواد غذایی با طبع گرم‌تر داشت. تا تعادل خلط‌ها در بدن حفظ شود. برای فهم بهتر و مدیریت خلط بلغم، در ادامه به غلبه خلط بلغم و راه‌های درمان آن با رژیم غذایی و درمانی می‌پردازیم.
غلبه بلغم بر بدن
هر یک از اخلاط بدن، باید در تعادل باشند و اگر مقداری از تعادل خارج شوند، بیماری‌ها و مشکلات برای بدن پدید می‌آید. با خروج از تعادل و افزایش هر خلط نسبت به مابقی اخلاط، غلبه آن خلط نامیده می‌شود. برای بلغم نیز این مورد صدق می‌کند و غلبه بلغم با افزایش بلغم طبیعی یا غیر طبیعی رخ می‌دهد. نکته مهم در غلبه خلط بلغم، تشخیص سریع آن و کنترل خلط پس از آن است.
غلبه خلط بلغم در بدن می‌تواند با علائم متنوعی همراه باشد که نشان‌دهنده افزایش این خلط در سیستم بدنی فرد است.
علائم پوستی و ظاهری
یکی از نشانه‌های بارز غلبه بلغم، تغییرات ظاهری پوست است. افرادی که به این مشکل دچار هستند، معمولاً پوستی سفید، سرد، شل و آبکی دارند. سفیدی رنگ پوست و زردی سفیده چشم نیز از دیگر علائم ظاهری محسوب می‌شود. این افراد ممکن است زیر چشمهای پف کرده داشته باشند و موهایشان به‌سرعت سفید شود.
علائم گوارشی
ضعف گوارش یکی دیگر از نشانه‌های غلبه بلغم است. افراد مبتلا به این مشکل معمولاً دچار دیر هضم شدن غذا، نفخ و یبوست، آروغ ترش و ترش شدن مزه دهان می‌شوند. ناراحتی و درد معده، قار و قور شکم و تنگی نفس موقع خوردن غذا نیز از دیگر علائم گوارشی هستند.
علائم روانی و عصبی
غلبه بلغم می‌تواند بر روحیه و حالات روانی فرد نیز تأثیر بگذارد. افسردگی، خستگی و کوفتگی، بی‌نشاطی و پژمردگی، کم‌حواسی، فراموشی و بدبینی از جمله این علائم هستند. کابوس دیدن و تندخوئی نیز می‌تواند از نشانه‌های دیگر باشد.
علائم عمومی
علائم عمومی متعددی نیز ممکن است در اثر غلبه بلغم بروز کند. خواب آلودگی و پرخوابی، ریختن آب دهان روی بالش، رقیق بودن آب بینی و سردی دست و پا از جمله این علائم هستند. کندی نبض، چاقی پفکی، ریزش موی سر و رشد آهسته مو نیز ممکن است در این افراد مشاهده شود.
علائم مربوط به سیستم ادراری و تناسلی
مشکلات ادراری و تناسلی نیز از علائم غلبه بلغم هستند. دفع زیاد و با سوزش ادرار، شب ادراری، دفع ادرار زیاد همراه با فشار و ضعف مثانه از این دسته علائم هستند. همچنین تخمدان متورم، کیست تخمدان، ناباروری، زیادی پریود، سقط جنین و ترشحات رقیق رحمی نیز ممکن است در زنان دیده شود. کم‌کاری کلیه، سنگ کلیه و افتادگی اندام تناسلی نیز از دیگر نشانه‌ها هستند.
علائم مفصلی و عضلانی
دردهای مفصلی، ورم و درد پا و زانو، قولنج و سردردهای سینوزیتی از جمله علائم مربوط به مفاصل و عضلات هستند که در اثر غلبه بلغم بروز می‌کنند.
علائم دیگر
سرفه زیاد، نازک شدن صدا، بی‌میلی جنسی، زود انزالی یا ضعف جنسی، ناشنوایی مقطعی و لکنت زبان نیز از دیگر علائم غلبه بلغم هستند که ممکن است در برخی افراد مشاهده شود.
با شناخت این علائم و کنترل آنها می‌توان از مشکلات ناشی از غلبه بلغم در بدن جلوگیری کرده و به حفظ سلامت عمومی کمک کرد. بررسی دقیق خلط سودا در بدن را مطالعه کنید.
علل افزایش و غلبه خلط بلغم
افزایش میزان خلط بلغم در بدن ممکن است ناشی از عوامل طبیعی یا سبک زندگی نادرست باشد. شروع فصل زمستان، سن کودکی یا پیری از جمله عوامل طبیعی افزایش بلغم در بدن هستند؛ که انسان در آنها دخالتی ندارد. اما چاقی، اضافه وزن و مصرف غذاهای سرد و تر مانند ماهی و ماست نیز می‌توانند از عوامل غلبه بلغم باشند، که کنترل آنها به خود فرد بستگی دارد.
خواب زیاد برای افراد با غلبه بلغم به شدت مضر بوده و به تولید بلغم بیشتر کمک می‌کند. لذا نهایتا با 8 ساعت خواب در شبانه روز، نیاز این افراد به خواب مطمئنا برطرف خواهد شد. خوابیدن طی روز و یک ساعت قبل از غروب آفتاب نیز می‌تواند موجب افزایش بلغم، سنگینی سر، التهاب سینوس‌ها و کند شدن رفتارهای مغزی شود.
انواع غلبه بلغم
غلبه بلغم می‌تواند به اشکال مختلفی در بدن بروز کند.
یکی از مهم‌ترین انواع آن غلبه بلغم در مفاصل است؛ که می‌تواند منجر به ورم و آرتروز شود. به عنوان مثال، آرتروز گردن که معمولاً در حدود ۳۵ سالگی با ورم همراه است. همچنین، رماتیسم می‌تواند ناشی از رطوبت زیاد و سردی باشد که در صورت خشکی مفاصل به ساییدگی منجر می‌شود.
غلبه بلغم در روده می‌تواند منجر به دفع بی‌اختیار و مشکلات گوارشی شود. این حالت بیشتر در پیری رخ می‌دهد و می‌تواند به یبوست سرد یا اسهال سرد منجر شود. اگر سردی در مثانه باشد، بی‌اختیاری ادرار پدید می‌آید و فرد ممکن است به طور مکرر نیاز به دستشویی رفتن داشته باشد.
غلبه بلغم در معده نیز می‌تواند مشکلاتی چون افزایش اشتها، بزرگ شدن شکم و آروغ زدن مکرر را به همراه داشته باشد. در صورت افزایش سردی در معده، مشکلاتی مانند دیر هضم شدن غذا، نفخ شکم و استفراغ به وجود می‌آید که ممکن است به بوی بد دهان منجر شود. برای درمان این مشکل، باید معده را گرم نگه داشت و از مصرف غذاهای سرد پرهیز کرد.
رژیم غذایی مفید برای غلبه بر بلغم
برای درمان غلبه بلغم، رعایت رژیم غذایی مناسب بسیار مؤثر است. در ادامه به توضیح برخی از مواد غذایی که برای این منظور مفید هستند، می‌پردازیم:
گوشت‌ها و پروتئین‌ها
مصرف گوشت‌هایی با طبع گرم توصیه می‌شود. گوشت شتر، گوسفند، کبوتر، سار، گنجشک و بوقلمون کباب شده از جمله این گوشت‌ها هستند که به تعادل بلغم در بدن کمک می‌کنند.
میوه‌ها
میوه‌های رسیده و شیرین که طبع گرمی دارند، برای کاهش بلغم بسیار مفید هستند. این میوه‌ها شامل انواع مختلفی از میوه‌های شیرین و رسیده می‌باشند که با افزایش حرارت بدن، به تعادل خلط‌ها کمک می‌کنند. میوه های گرم شامل انبه،خرمالو، موز، آناناس و انگور و …. می باشد.
ادویه‌جات
ادویه‌جات گرم مانند هل، دارچین، زنجبیل، زعفران، جوز هندی، فلفل سیاه و سفید، دانه خردل، سیر و موسیر می‌توانند نقش مؤثری در کاهش بلغم ایفا کنند. این ادویه‌ها با افزایش حرارت بدن و بهبود گردش خون، به تعادل بلغم کمک می‌کنند.
ریشه‌ها
ریشه‌هایی مانند چغندر، شلغم، هویج، کلم قمری و ترب سیاه و سفید از جمله مواد غذایی با طبع گرم هستند. که می‌توانند در درمان غلبه بلغم مؤثر باشند. این ریشه‌ها علاوه بر طبع گرم، حاوی مواد مغذی مفیدی نیز هستند.
سبزیجات گرم
مصرف سبزیجات گرم مانند انواع کلم، ساقه کرفس، نعناع، ریحان، جعفری، مرزه، ترخون، تره و شوید نیز توصیه می‌شود. این سبزیجات با طبع گرم خود، به بهبود تعادل بلغم در بدن کمک می‌کنند.
حبوبات
حبوباتی مانند نخود، گندم، لوبیا چیتی، لوبیا کشاورزی و یا کپسولی، دال عدس و لپه نیز برای کاهش بلغم مفید هستند. در صورت استفاده از سایر حبوبات و غلات، بهتر است از ادویه‌جات گرم مانند زیره سیاه، زیره سبز، زنجبیل، دارچین، هل، زعفران و کمی زردچوبه استفاده شود تا اثرات سردی آنها کاهش یابد.
بذرهای ملین
بذرهای ملین مانند تخم ریحان، تخم شربتی، قدومه شیرازی، خاکشیر و بارهنگ نیز می‌توانند در درمان غلبه بلغم مؤثر باشند. این بذرها با داشتن خاصیت ملینی، به بهبود گوارش و کاهش بلغم کمک می‌کنند.
خشکبار
خشکبارهایی مانند بادام، گردو، فندق، پسته، کنجد و ارده نیز برای کاهش بلغم مفید هستند. این خشکبارها علاوه بر طبع گرم، حاوی چربی‌های سالم و مواد مغذی مفیدی هستند که به سلامت عمومی بدن کمک می‌کنند.
شیرین‌کننده‌ها
از عسل و شیره خرما نیز می‌توان برای کاهش بلغم استفاده کرد. این شیرین‌کننده‌های طبیعی با طبع گرم خود، به تعادل خلط‌ها و بهبود سلامت بدن کمک می‌کنند.
با رعایت این رژیم غذایی و مصرف مواد غذایی با طبع گرم، می‌توان به بهبود و درمان غلبه بلغم در بدن کمک کرد.
علاوه بر موارد بالا که به عنوان رژیم غذایی مفید برای کم کردن غلبه بلغم ذکر شد، می‌توانید موارد زیر را نیز در صورت نداشتن مشکلات زمینه‌ای که به سلامت شما آسیب بزند, انجام دهید.
مصرف حلوای جوارش به عنوان یک خوراکی گرم و مفید، رفتن به حمام گرم که به افزایش حرارت بدن و کاهش بلغم کمک می‌کند، نشستن در آفتاب به منظور جذب گرما و بهبود گردش خون و کم کردن سردی بدن، و اجتناب از خوردن غذاهای سرد در صبح و شب که می‌تواند باعث افزایش بلغم شود. این توصیه‌ها با هدف ایجاد تعادل در خلط‌های بدن و بهبود سلامت کلی انجام می‌شود و انجام آن به صورت پیشنهادی است.
نتیجه گیری و جمع بندی
در نتیجه، مقاله “معرفی بلغم و غلبه آن بر بدن و راه‌های درمان آن” به ما نشان داد که بلغم یکی از خلط‌های اصلی در طب سنتی است که در صورت غلبه بر بدن می‌تواند علائم مختلفی از جمله سرفه، خستگی، افسردگی و سردرگمی را ایجاد کند. این مقاله به معرفی علائم غلبه بلغم، انواع آن و علت‌های افزایش بلغم در بدن پرداخت و همچنین راه‌هایی برای غلبه و درمان آن ارائه کرد. با رعایت رژیم غذایی گرم و مفید، استفاده از توصیه‌های طب سنتی برای دفع بلغم، و اجتناب از عواملی که به افزایش بلغم منجر می‌شوند، می‌توان اثرات منفی بلغم را کاهش داد و به بهبود سلامتی بدن کمک کرد. این مقاله نشان می‌دهد که شناخت صحیح در مورد بلغم و استفاده از روش‌های مناسب برای مقابله با آن، می‌تواند به افزایش کیفیت زندگی و راحتی بیشتر افراد کمک کند.
