کبد یک عضو حیاتی در بدن انسان است؛ که مسئوول مجموعه ای از عملکردها است. که به حمایت از متابولیسم، ایمنی، هضم، سم زدایی، ذخیره ویتامین در میان عملکردهای دیگر کمک می کند. کبد حدود 2% از وزن بدن یک بزرگسال را تشکیل می دهد. و به دلیل خون رسانی دو گانه از ورید یاب ( تقریبا 75درصد) و شریان کبدی ( تقریبا 25درصد) یک اندام منحصر بفرد است.
کبد کارخانه شیمیایی بدن
کبد در قسمت بالای سمت راست حفره شکمی، زیر دیافراگم و بالای معده، کلیه راست و روده قرار دارد. این اندام مخروطی شکل به رنگ قرمز مایل به قهوه ای تیره است؛ و وزن آن 1.36کیلو گرم است.
کبد یک عضو حیاتی در بدن انسان است؛ که مسئوول مجموعه ای از عملکردها است. که به حمایت از متابولیسم، ایمنی، هضم، سم زدایی، ذخیره ویتامین در میان عملکردهای دیگر کمک می کند. کبد حدود 2% از وزن بدن یک بزرگسال را تشکیل می دهد. و به دلیل خون رسانی دو گانه از ورید یاب ( تقریبا 75درصد) و شریان کبدی ( تقریبا 25درصد) یک اندام منحصر بفرد است.
کبد در هر لحظه حدود یک پیمانه (13درصد) از خون بدن را نگه می دارد. هر چند سوال اکثر بیماران این است که برای کبد چرب چی بخوریم و ما در نوشته ای جداگانه مفصل به ای موضوع پرداخته ایم.
2منبع مجزا که خون را به کبد می رسانند
- خون اکسیژن دار از شریان کبدی به داخل کبد جریان می یابد.
- خون غنی از مواد مغذی از ورید پورتال کبدی به داخل کبد جریان می یابد.
کبد از 2لوب یا قطعه اصلی تشکیل شده است.هر یک از این لوب ها از 8بخش تشکیل شده اند. که از 1000لوبول ( لوب های کوچک) تشکیل شده است. این لوبول ها به مجاری کوچک ( لوله ها) متصل می شوند. و مجرای مشترک کبدی را تشکیل می دهند.
مجرای مشترک کبدی صفراوی ساخته شده بوسیله سلولهای کبدی را از طریق (( مجرای صفراوی مشترک)) به کیسه صفرا و دوازده( اولین قسمت روده کوچک) منتقل می کند.
اگر شما مبتلا به کبد چرب هستید: از قرص اوکسین جی برای کبد چرب استفاده کنید.
کارکردهای کبد
کبد از مهمترین اندامهای بدن انسان است نقش مهمی در بسیاری از عملکردهای حیاتی دارد از جمله:
- متابولیسم یا سوخت و ساز: کبد کربوهیدراتها چربیها و پروتئینها را به موادی تجزیه میکند که بدن میتواند از آن برای انرژی یا ساختن بافتها استفاده کند.
- سم زدایی: کبد مواد مضر مانند سموم، داروها و الکل را از خون دفع می کند.
- تولید صفرا: صفرا مایعی است که به تجزیه چربی ها در روده کوچک کمک می کند.
- لخته شدن خون: کبد پروتئین های تولید می کند، که برای لخته شدن خون ضروری هستند.
- ذخیره: کبد ویتامین ها، مواد معدنی و گلیکوژن ( شکلی از گلوکز) را ذخیره می کند.
- عملکرد سیستم ایمنی: کبد با تولید عوامل ایمنی و حذف باکتری ها از جریان خون به مبارزه با عفونت کمک می کند.
کبد قادر به بازسازی است اگر بخشی از کبد آسیب دیده باشد. بافت کبد باقی مانده می تواند رشد کند، و اسیب را ترمیم نماید.
کبد چه کارهایی می تواند انجام دهد؟
کبد عضوی پیچیده است و وظایف آن به طور کامل شناخته نشده است. با این حال دانشمدان همچنان هر ساله اطلاعات بیشتری در مورد کبد کسب می کنند. از این کارکردها را می توان برای کبد ذکر کرد:
- تولید صفرا، که به دفع مواد زائد و تجزیه چربی ها در روده کوچک در طول هضم کمک می کند.
- تولید پروتئین های خاصی برای پلاسمای خون
- تولید کلسترول و پروتئین های ویژه برای کمک به انتقال چربی ها در بدن
- تبدیل گلوکز یا قند ساده اضافی در بدن به یک قند پیچیده به نام گلیکوژن برای ذخیره سازی ( گلیکوژن می تواند بعدا برای انرژی به گلوکز تبدیل شود) و تعادل و ساخت گلوکز در صورت لزوم
- تنظیم سطح اسید آمینه خون که بلوک های سازنده پروتئین ها را تشکیل می دهند.
- پردازش هموگلوبین برای استفاده از محتوای آهن آن ( کبد آهن را ذخیره می کند)
- تبدیل آمونیاک سمی به اوره ( اوره محوصل نهایی متابولیسم پروتئین است و از طریق ادرار دفع می شود)
- پاکسازی خون از داروها و سایر مواد سمی
- تنظیم لخته شدن خون با تولید مواد منعقد کننده به کمک ویتامین K
- مقاومت در برابر عفونت ها با ایجاد فاکتورهای ایمنی و حذف باکتری ها از جریان خون
- پاکسازی بیلی روبین ( از جمله سلولهای قرمز خون) در صورت تجمع بیلی روبین پوست و چشم ها زرد می شوند.
- ذخیره کردن ویتامین ها و مواد معدنی ضروری مانند B12، K، E،D،A آهن و مس
با بهترین قرص برای کبد چرب گرید 2 آشنا شوید.
کارکرد کبد در سطح سلولی
واحد عملکردی کبد لوبول ( به معنای قطعه کوچک) است. هر لوبول شش ضلعی است و یک سه ضلعی پورتال یا ورودی( ورید پورتال، شریان کبدی، مجرای صفراوی) در هر گوشه این شش ضلعی قرار دارد. شالوده لوبول از سلولهای کبدی تشکیل شده است. که از نظر فیزیولوژیکی دارای غشاهای آپیکال( راسی) و قاعده یا پایه جانبی ممتاز هستند.
سلولهای کبدی یا هپاتوسیت ها بر اساس عملکرد و جریان خون به 3ناحیه تقسیم می شوند.
1- ناحیه یا وزن یک به عنوان ناحیه اطراف پورتال یا ورودی لوبول های کبدی در نظر گرفته می شوند.و به دلیل نزدیکی به خون و مواد مغذی اکسیژن دار بهترین گردش خون را دارد و نخستین محلی است که بازسازی یا ژنراسیون سلولهای کبدی در آن آغاز می شود. ناحیه یک به دلیل گردش خون بالا نقش زیادی در سوخت و ساز از نوع اکسید اتیو مانند اکیداسیون بتا، گلوکو نئوژنز، تشکیل صفرا، تشکیل کلسترول و کاتابولیسم اسیدهای آمینه ایفا می کند.
2-ناحیه یا زون دو به عنوان منطقه مجاور مرکز سلولهای کبدی تعریف می شود؛ و بین ناحیه یک و سه قرار دارد.
3-ناحیه یا زون سه به دلیل فاصله از سه گانه( ورید، شریان، و مجرای صفراوی) ورودی کمترین جریان خون را دارد.اعم این بخش بیشترین نقش را درسم زدایی، تبدیل زیستی داروها، تولید کتون ها، تجزیه گلیکوژن، تولید چربی، ساخت گلیکوژن و تشکیل گلوتامین را دارد.
جریان صفرا بیشتر بوسیله جریان صفراوی که بوسیله غشای راسی سلولهای کبدی مجاور تشکیل می شوند، تسهیل می شود. به دلیل آرایش سه بعدی سلولهای کبدی، این مجاری یک شبکه تور مانند را تشکیل می دهند. که به افزایش سطح جریان کمک می کند. مهم است که بدانیم صفرا و خون در جهت مخالف یکدیگر جریان دارند.
با قاتل کبد چرب آشنا شوید!
این جهت منطقی است زیرا کبد صفرا تولید می کند. بنابراین صفرا در مجاری از کبد خارج می شود.در حالیکه همانطور که گفتیم گردش خون کبد دو منشاء دارد. خون از طریق مجاری سینوسی لوبول به شاخه ای از سیاهرگهای کبدی که در مرکز لوبول قراردارد، تخلیه می شود.
فضای بین مجرای سینوسی و غشای قاعده ای جانبی اطراف سلولهای کبدی (( فضای)) دیس نامیده می شود. این فضا بوسیله پرزهای میکروسکوپی بیرون زده و از غشای قاعده ای جانبی سلولهای کبدی اجازه می دهد به منبع خون خود برسد.
فضای دیس یک ماتریکس خارج سلولی متشکل از انواع کلاژن ها، پروتئو گلیکان ها و پروتئین های دیگر را در خود جای داده است. که به ایجاد داربست برای سلولهالی کبدی و بطور کلی لوبول کمک می کند. اهمیت داربستی که در فضای دیس قرار می گیرد. با این واقعیت که سلولهای کبدی حاوی غشای پایه واقعی نیستند، بیشتر مشخص می شود. فضای دیس همچنین شامل سلولهای کوپفر( ماکروفاژها) وسلولهای ایتو ( سلولهای ستاره ای) است.
سلولهای کوپفر در این فضا قرار می گیرند تا مواد غیر ضروری و آسیب زننده را از گردش خون تصفیه کنند.سلولهای اپتو به عنوان ذخیره چربی های مانند ویتامین A عمل می کنند. و به بازسازی کبد یاری می رسانند.
حتما بخوانید: شیاف برای درد مقعدی
نقش های چند گانه کبد
کبد تقریبا در هر ارگان سیستمی در بدن نقش دارد. کبد با کمک به هضم و سوخت ساز با سیستم غدد درون ریز و دستگاه گوارش تعامل دارد. کبد محل ذخیره ویتامین های محلول در چربی است. و هومئوستاز کلسترول را کنترل می کند. کبد آهن و مس را ذخیره می کن. در تعامل با دستگاه خونی در ساخت فاکتور لخته شدن و سنتز پروتئینهای مربوط نقش دارد.
کبد در سوخت و ساز هورمونهای جنسی نقش دارد و پروتئین های حاملی را تولید می کند؛ که در تولید مثل و رشد مهم هستند. در نهایت سلولهای کوپفر و سلولهای پیت نقش مهمی در سیستم ایمنی بدن دارند. آیا می دانید علائم کبد چرب در چهره چیست؟
منبع : آناتومی کبد از سایت هاپکینز