شقاق چیست + موثرترین روش های درمان

علائم شقاق مقعدی چیست؟

• درد حین اجابت مزاج
• احساس سوزش شدید حین دفع
• احساس درد بعد از دفع ( تا ساعتها ادامه دارد)
• خون روشن روی مدفوع یا دستمال توالت
• ترک قابل مشاهده در پوست اطراف مقعد
• توده کوچک یا زائده گوشتی نزدیک شقاق

علت  شقاق مقعدی چیست؟

• عبور مدفوع سفت یا حجیم
• یبوست و زور زدن بیش از حد
• اسهال های طولانی مدت و مستمر
• رابطه جنسی مقعدی
• زایمان و بارداری
• و سایر علت کمتر شایع مانند: بیماری کرون، سرطان مقعدی، HIV،سل و سیفلیس

عوامل خطر برای زخم شقاق

• یبوست
• بارداری و زایمان
• چاقی و اضافه وزن
• بیماری کرون
• رابطه جنسی مقعدی
• سن ( نوزادان و میانسالان)

عوارض شقاق مقعدی

• عدم بهبودی یا عدم جوش خوردن زخم در نوع مزمن
• عود مجدد ( برگشت سریع) ماهیانه یک الی دوبار
• کشیدگی به عضلات اطراف(اسفنکتر داخلی)
• عفونت: ممکنه عفونی شود و به درد، تورم، چرک و تب منجر شود
• تنگ شدن مقعد (تنگی مقعد): در برخی موارد، شقاق می‌تواند موجب تنگ شدن مقعد شود؛ که دفع مدفوع را دشوار می‌کند

انواع شقاق مقعدی

شقاق مقعدی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود:

شقاق حاد: این نوع شقاق کمتر از 6 هفته طول می‌کشد. معمولاً با درد شدید، خونریزی و اسپاسم عضله اسفنکتر همراه است. با درمان‌های ساده مانند پیشگیری از یبوست، حمام سیتز و رژیم غذایی پرفیبر بهبود می‌یابد. در مراحل حاد معمولاً خونریزی وجود ندارد و زمانی که زخم مزمن می‌شود، خونریزی می‌کند.

شقاق مزمن: این نوع شقاق بیش از 6 هفته طول می‌کشد. ممکن است درد کمتری داشته باشد اما زخم عمیق‌تر است. ممکن است به درمان‌های تهاجمی‌تر مانند جراحی یا لیزردرمانی نیاز داشته باشد. شقاق مزمن می‌تواند منجر به ایجاد یک زائده پوستی دائمی (sentinel pile) و ممکن است فیستول ایجاد کند.

درمان شقاق مقعدی

• درمان های ساده مانند مصرف مکمل های غنی از فیبر
• حمام سیتیز مصرف مایعات و سبزیجات و ملین های طبیعی 
• دارو درمانی مانند پمادهای موضعی قوی و یا داروهای خوراکی ضد درد و اسپاسم مقعدی
• در نوع مزمن استفاده از روش های تهاجمی درمان مانند جراحی 

پیشگیری از بیماری شقاق

• جلوگیری از یبوست یا اسهال
• مصرف غذاهای پرفیبر
• نوشیدن مایعات فراوان
• ورزش و پیاده روی منظم
• مدیریت استرس
• پرهیز از رابطه مقعدی یا استفاده از روان‌کننده در صورت انجام آن
• اجتناب از غذاهای تند، گرم و کافئین‌دار در صورت مشاهده تحریک

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

• درد حین اجابت مزاج
• خون در مدفوع یا روی دستمال توالت

در صورتی که علائم شقاق مقعدی پس از چند روز یا یک هفته با درمان‌های خانگی بهبود نیافت، یا اگر علائم شدید باشند (مانند درد غیرقابل تحمل، خونریزی شدید، تب، ترشحات چرکی)، باید به پزشک متخصص دستگاه گوارش یا جراح کولورکتال مراجعه کرد.

همچنین در صورت مشاهده هر گونه علامتی مشابه با علائم شقاق که ممکن است با بیماری‌های جدی‌تر مانند سرطان روده مشابه باشد، مراجعه فوری به پزشک برای بررسی و تشخیص دقیق توصیه می‌شود. در موارد شقاق مزمن که با روش‌های خانگی بهبود نمی‌یابد، نیاز به درمان‌های پزشکی پیشرفته‌تر مانند لیزر یا جراحی است.

آیا شقاق مقعدی خطرناک است و می‌تواند به سرطان تبدیل شود؟

بیماری فیشر به طور کلی خطرناک نیست؛ و در اکثر موارد با درمان‌های ساده بهبود می‌یابد. با این حال، در موارد نادری ممکن است عوارضی مانند عفونت (که می‌تواند منجر به درد، تورم، چرک و تب شود)، تنگ شدن مقعد و عود بیماری رخ دهد. شقاق مقعدی به طور مستقیم به سرطان تبدیل نمی‌شود؛ و خوش‌خیم است. اما لازم به ذکر است که برخی علائم شقاق مقعدی می‌تواند مشابه علائم سرطان مقعد باشد؛ بنابراین در صورت مشاهده علائم، مراجعه به متخصص ضروری است.

تفاوت شقاق و هموروئید (بواسیر) چیست؟

شقاق و هموروئید دو بیماری متفاوت نشیمنگاهی با برخی شباهت‌ها در علائم هستند. تفاوت‌های اصلی شامل نحوه درد (درد شقاق مقطعی و تیرکشنده است، در حالی که درد هموروئید معمولا مداوم است)، نشانه‌های ظاهری (شقاق باعث ایجاد زخم طولی در دیواره مقعد می‌شود، در حالی که هموروئید موجب بیرون زدن بافت‌های گوشتی می‌شود) و پاسخ به درمان (شقاق حاد اغلب با درمان خانگی بهبود می‌یابد، در حالی که درمان هموروئید با روش‌های خانگی کمتر قطعی است). در صورت شک به هر یک از این بیماری‌ها، مراجعه به پزشک برای تشخیص دقیق اهمیت دارد.